Een gezond paard begint bij een gezonde darm. De darmflora van een paard speelt een cruciale rol in de vertering, opname van voedingsstoffen, het immuunsysteem én het algehele welzijn. Maar net als bij mensen, kan de darmflora van een paard uit balans raken. In deze blog duiken we in de wereld van probiotica voor paarden: wat het is, wanneer het nodig is, welke symptomen kunnen wijzen op een verstoring van de darmflora en hoe je jouw paard kunt ondersteunen.
Wat is probiotica?
Probiotica zijn levende micro-organismen, meestal goede bacteriën, die de darmflora ondersteunen en in balans brengen. Bij paarden zijn de belangrijkste probiotische bacteriën vaak soorten als
Lactobacillus, Bifidobacterium en Enterococcus. Ze dragen bij aan een gezond milieu in de darmen, bevorderen de vertering van voedsel en helpen bij het afweren van schadelijke bacteriën.
Wat doet de darmflora bij paarden?
Het spijsverteringskanaal van paarden is gevoelig en complex. Het is daarom belangrijk om als paardeneigenaar te weten wat de functie van de darmflora is, want zodra de darmflora uit balans raakt, kan dit leiden tot vervelende klachten. De dikke darm van een paard is een soort fermentatievat, waar vezelrijk voer zoals hooi wordt omgezet in energie. Daarvoor is een goed functionerende bacteriepopulatie onmisbaar. Gaat er iets mis in dat systeem, dan raakt niet alleen de spijsvertering verstoord, maar ook de weerstand en het algehele welzijn van het paard.
Klachten bij een verstoorde darmflora bij paarden:
- Diarree, mestwater
- Koliek, buikpijn
- Opgeblazen buik of gasvorming
- Verminderde eetlust en gewichtsverlies
- Doffe vacht en/of moeilijker door de wintervacht komen
- Luchtwegproblemen
- Weinig conditie
- Gedragsveranderingen, prikkelbaar of juist lusteloos gedrag
Als je meerdere van deze symptomen herkent, is het goed mogelijk dat de darmflora uit balans is geraakt.
Een gezonde darmflora:
- Helpt bij het verteren van ruwvoer
- Produceert belangrijke voedingsstoffen, zoals B-vitaminen
- Beschermt tegen ziekmakende bacteriën
- Ondersteunt het immuunsysteem
- Bevordert een stabiele mestconsistentie
Wist je dat.. Het grootste deel van het immuunsysteem van je paard in de darmen zit?
Ruim 70% van het immuunsysteem bevindt zich in het darmkanaal. Dat betekent dat een gezonde darmflora niet alleen belangrijk is voor de spijsvertering, maar ook directe invloed heeft op de weerstand, allergieën, huidproblemen én zelfs gedrag. Door probiotica te geven ondersteun je dus niet alleen de darmen, maar het hele paard van binnenuit.
Wanneer kan probiotica helpen bij paarden?
Probiotica zijn geen wondermiddel, maar wel een waardevol hulpmiddel op de juiste momenten. Ze worden vaak ingezet als ondersteuning in de volgende situaties:
Na antibioticagebruik
Antibiotica maken geen onderscheid tussen “goed” en “slecht”, ze doden beide soorten bacteriën. Na zo’n kuur kan het nuttig zijn om de darmflora opnieuw op te bouwen.
Bij stressvolle omstandigheden
Verhuizing, transport, wedstrijden of een veranderende kuddesamenstelling kunnen flinke impact hebben op het stressniveau én de spijsvertering.
Tijdens voerovergangen
Een plotselinge wijziging in het rantsoen kan de darmflora ontregelen. Probiotica helpen bij een soepele aanpassing.
Na ziekte, operatie of ontworming
Het lichaam is dan vaak verzwakt, en de darmen kunnen ondersteuning gebruiken voor herstel.
Bij veulens met diarree
Voor jonge paarden kan probiotica helpen om de darmontwikkeling te ondersteunen, vooral bij darmklachten.
Bij chronische spijsverteringsklachten
Denk aan winderigheid, wisselende mest of terugkerende koliek.
Welke vormen van probiotica zijn er?
Probiotica zijn verkrijgbaar in verschillende vormen:
- Poeder (gemakkelijk te mengen met het voer)
- Pasta/spuit (handig voor direct toedienen)
- Korrels of supplementen (vaak gecombineerd met andere stoffen)
Sommige producten bevatten ook prebiotica, dat zijn voedingsvezels die de goede bacteriën helpen groeien. Samen kunnen ze extra effectief zijn.
Waar moet je op letten bij het kiezen van een probioticum?
Niet elk product is hetzelfde. Houd rekening met:
- De specifieke bacteriestammen: Hoe specifieker vermeld, hoe beter je weet wat je geeft.
- Het aantal levende bacteriën (CFU’s): Hoe hoger, hoe krachtiger het supplement (mits correct bewaard).
- Houdbaarheid en opslag: Let op of het koel bewaard moet worden.
- Dierenspecifiek: Gebruik alleen producten die ontwikkeld zijn voor paarden.
En.. friendly reminder: overleg altijd met je dierenarts of voedingsdeskundige als je twijfelt of een supplement geschikt is.
Is preventief gebruik nuttig?
In sommige gevallen wel. Bijvoorbeeld bij paarden die gevoelig zijn voor spijsverteringsproblemen, veel reizen of intensief presteren. Een lage onderhoudsdosering kan de darmflora helpen stabiel te blijven. Maar overdrijven is nergens voor nodig, het is geen kwestie van “meer is beter”.
Wat kun je zelf doen voor een gezonde paardendarm?
Hoewel probiotica een waardevolle ondersteuning kunnen bieden, blijft het dagelijkse management de hoofdrol van een gezonde darmwerking. De darmflora van je paard is namelijk gevoelig voor stress, voerveranderingen en omgevingsfactoren. Gelukkig kun je als eigenaar veel doen om de darmen in topconditie te houden. Hier zijn de belangrijkste pijlers van een darmvriendelijke aanpak:
- Zorg voor onbeperkte toegang tot ruwvoer van goede kwaliteit
Hooi of gras is de basis van het rantsoen van elk paard. Vezelrijk ruwvoer voedt de goede bacteriën in de dikke darm en houdt het fermentatieproces stabiel.
- Laat voerwissels altijd geleidelijk verlopen
Paarden kunnen slecht tegen abrupte veranderingen in hun dieet. Elke aanpassing of het nu gaat om krachtvoer, hooi of weidegang, moet
stapsgewijs gebeuren over een periode van 7 tot 10 dagen. Dit geeft de darmflora de tijd om zich aan te passen aan nieuwe voedingsstoffen, zonder dat er een disbalans ontstaat die kan leiden tot koliek, diarree of gasvorming.
- Beperk stress en creëer voorspelbaarheid
Paarden zijn gewoontedieren. Stress, veroorzaakt door transport, nieuwe stalgenoten, wedstrijden of onrustige routines, heeft directe invloed op de darmgezondheid. Tijdens stress komt het
hormoon cortisol vrij, dat de darmwerking vertraagt en de darmflora kan verstoren. Zorg voor een rustige, voorspelbare omgeving en vaste voermomenten om je paard zoveel mogelijk rust en regelmaat te bieden.
- Zorg voor voldoende beweging
Beweging is niet alleen belangrijk voor spieren en conditie, maar ook voor de
darmperistaltiek, de ritmische beweging van de darmen die voedsel voortstuwt. Stilstand betekent stilstaande darmen. Zelfs paarden op stal hebben dagelijks weidegang of paddocktijd nodig om hun spijsvertering actief en gezond te houden. Dit verkleint ook het risico op verstopping of koliek.
- Let op hygiëne van stal en voerplekken
Vuile voerbakken, beschimmeld hooi of besmet drinkwater kunnen een bron zijn van schadelijke bacteriën of schimmels. Houd voer- en drinkvoorzieningen schoon, bewaar voer droog en goed afgesloten en voorkom dat je paard toegang heeft tot vervuild of bedorven voedsel.
- Laat regelmatig mestonderzoek doen
Parasieten, zoals wormen, kunnen grote schade aanrichten in de darmen. Toch is blind ontwormen geen oplossing: dit kan juist ook de goede darmflora aantasten. Laat daarom regelmatig (bijvoorbeeld elk kwartaal) een mestonderzoek doen om gericht te behandelen. Zo voorkom je overbelasting van het spijsverteringsstelsel én resistentie tegen ontwormingsmiddelen.
Luister naar de buik van je paard
Paarden kunnen ons niet in woorden vertellen dat ze last van hun buik hebben of ‘raar voelt’, maar het gedrag en mest vertellen je vaak genoeg. Door op tijd in te grijpen bij verstoringen, met rust, goed voer en waar nodig is probiotica, kun je veel gezondheidsproblemen voorkomen.
Observeer en luister naar je paard. De antwoorden liggen vaak al voor op het oprapen, alleen je moet ze wel herkennen.
Bestel hier probiotica voor jouw paard!
